Een stap vooruit twee stappen achteruit

Op de school waar ik werk proberen we een kanteling teweeg te brengen.

Een nieuwe directeur gaat daar bij helpen. Vanuit het MT werd aangegeven dat veranderingen niet meer top down gestuurd moet worden maar vanuit de docent/ docententeam zelf moet komen. Hier word ik dan weer vrolijk van. Misschien heeft dan toch iemand  vanuit het MT Het alternatief (http://bit.ly/1LJAhqo ) ,Het alternatief 2  (http://bit.ly/23G4A9Q) gelezen. Helaas wordt deze droom elke keer verstoord.

Als school proberen we een visie te ontwikkelen. Een bureau wordt ingehuurd en tijdens een studiedag mogen we kernwoorden opschrijven over ons onderwijs. We zijn nog niet klaar en het bureau geeft aan dat het MT, tijdens een eigen studiedag, dit ook heeft gedaan en de volgende kernwaarden kwamen eruit: Liefde, Top, Lef en Leiden.

Snel geeft het (dure) ingehuurde bureau aan dat alle docenten, binnen een sessie van 60 minuten, ook deze woorden hebben aangegeven en dat dit onze kernwaarden worden.

Dus het top down denken is weer terug. Zijn het slechte kernwaarden?? Nee natuurlijk niet. Maar eerst aangeven dat de docenten iets te zeggen hebben en later blijkt dat dit al kant en klaar vast ligt, klopt m.i. niet.

Het idee om de docent de kernwaarden mee te laten bepalen is natuurlijk perfect, alleen deze uitvoering helaas iets minder.

Daarnaast is het hebben van kernwaarden iets anders dan het hebben van een visie en een destinatie. Waartoe geven wij onderwijs?  Steeds vaker valt vanuit het MT het woord differentiatie. Dit stemt mij vrolijk. Helaas merk ik dat het woord differentiëren steeds gebruikt wordt als container begrip. Daarom voel ik me nu genoodzaakt om iedereen te laten weten wat ik onder differentiëren versta, alleen maar om duidelijkheid te verschaffen.

Een definitie van differentiëren is “die maatregelen binnen in het onderwijs, die inspelen op verschillen tussen de leerlingen.” (Bade & Bult, 1981, p. 23). Differentiatie is dat het onderwijs de leerlingen aanspreekt op hun mogelijkheden en hun talenten verder ontwikkelen (Coubergs et al., 2013). Vanderhoeven heeft als definitie van differentiatie beschreven “Het positief en planmatig omgaan met verschillen tussen leerlingen met het oog op het grootst mogelijke leerrendement voor elke leerling.” (Vanderhoeven, 2004, p. 29) Omdat niet iedereen hetzelfde is nodigt deze definitie om de verschillen positief te gebruiken zodat iedereen er beter van wordt (Heylen et al., 2013).

Beide definities sluiten m.i. goed op elkaar aan, vandaar dat ik zelf differentiëren omschrijf als: “Maatregelen binnen in het onderwijs die inspelen op verschillen tussen de leerlingen met het oog op het grootst mogelijke leerrendement voor elke leerling”.

Differentiatie werkt het beste bij heterogene groepen, met name zwakke leerlingen hebben er een voordeel bij (Bosker, 2005; Heylen et al., 2013). In een klas waar de lat hoog wordt gelegd presteert iedereen beter, maar er zijn ook betere hulpbronnen voor de leerlingen. Het voordeel van een heterogene groep is, naast het inhoudelijk leren, dat er ook op het gebied van sociale vaardigheden zoals samenwerken, conflicten oplossen en overleggen beter wordt geleerd. Differentiëren begint met de keuze voor interne of externe differentiatie van een school. Externe differentiatie bekijkt welke maatregelen er genomen dienen te worden op het niveau van school, scholengroep of het structuur van het onderwijs (Coubergs et al., 2013).

Interne differentiatie ook wel binnenklasdifferentiatie speelt in op de verschillen in de klas tussen leerlingen en de maatregelen die er genomen dienen te worden (Coubergs et al., 2013).

Differentiëren kan op het niveau van de inhoud, het product en het proces. Om de leerling te laten leren, is het van belang dat er gedifferentieerd wordt. Indien er gedifferentieerd wordt, zal de leerling gemotiveerd zijn. Leerlingen worden gemotiveerd wanneer ze worden aangesproken op hun autonomie, competentie en bij het onderwijs betrokken worden. De leerling met autonomie ervaart een positievere taakbeleving (Pintrich, 2003).  Wanneer er gedifferentieerd les wordt gegeven zal de leerling iets te kiezen hebben. De leerling wordt op zijn competentie aangesproken en samen met klasgenoten zullen ze de lesstof afwerken. Wanneer er gedifferentieerd wordt zullen de leerlingen zich maximaal ontwikkelen door de mede leerlingen in de klas als stimulator en motivator te gebruiken en de individuele leerling wordt aangesproken op zijn eigen mogelijkheden (Heylen, Maes, & Gucht, 2013). Wanneer de leerling gemotiveerd is, zal deze zijn schooltaken met plezier doen waardoor de taakbeleving positief is.  Wanneer de leerling een positieve taakbeleving heeft zal dit uitwerking hebben op de gemoedstoestand van de leerling. Hierdoor krijgt men meer positieve leerlingen in het schoolgebouw.

Zoals al aangegeven, ben ik erg blij dat er steeds vaker valt vanuit het MT het woord differentiatie valt. Daarom was ik dan ook erg verbaasd over de nieuwe actie van het MT. Alle vakgroepen dienen aan te geven wanneer de docent welke lesstof gaat geven gegeven en  wat er precies per les als huiswerk wordt gegeven, voor een heel schooljaar. Dit onder de noemer “dan weten ouders wat hun kind doet op school”.

Dit staat m.i. haaks op interne differentiatie die goed zou zijn voor de individuele leerling.

Natuurlijk heb ik een jaarplanning waarop aangegeven staat wat wanneer behandeld wordt. Er zijn namelijk ook leerlingen die moeite hebben om de lesstof tot zich te nemen en er wat langer over doen. Wat ik meemaak is dat de meerderheid van leerlingen vooruit lopen, qua lesstof.

Mijn inziens is dit een actie van het MT om meer controle te krijgen op de docent. Waarom is deze controle nodig? Misschien omdat het MT van hogerhand te horen heeft gekregen dat er na 4 jaar bezuinigen nog een keer bezuinigd dient te worden, en wel 7,5%. Een jaarplanning waarmee men op de juiste manier kan differentiëren, is prima. Maar als controle middel geen goed idee.

Waarom is het niet mogelijk om docenten zelf het (dag/week) rooster / de jaarplanning te laten maken? Maak de docent nu eens verantwoordelijk, laat de docent werken op HBO niveau i.pv. uitvoerders te zijn op MBO niveau. Wij weten hoeveel lesuren de leerlingen nodig hebben. Op deze manier kunnen we ook makkelijker differentiëren. De onderwijsinstelling waar ik werk telt 900 leerlingen van wie ruim 70% een LWOO-beschikking hebben en een IQ lager dan 90. Bijna 60% van de leerlingen komt uit een probleem cumulatiegebied. Zeker deze leerlingen presteren beter door differentiatie (Bosker, 2005; Heylen et al., 2013) .

Daarvoor heb je als school wel Lef voor nodig. Op deze manier kan je laten zien dat je Liefde hebt voor de leerling maar ook voor je docenten, Leid ze op een “goede” manier zodat we een Top school krijgen.

Persoonlijk ben ik van mening dat we op mijn school een moeilijke tijd tegemoet gaan. Maar ik ben er van overtuigd wanneer er binnenklasdifferentiatie  wordt toegepast er nog meer leerlingen gemotiveerd worden, wat weer tegoed komt aan de onderwijs resultaten.

 

 

 

 

 

Bladwijzer de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *